विदर्भात प्रथमच पार्किन्सनसाठी डीप ब्रेन स्टिम्युलेशन शस्त्रक्रिया करण्यात आली
नागपुर : न्यूरोलॉजिकल क्षेत्रातील अत्याधुनिक उपचारांच्या दिशेने एक महत्त्वपूर्ण टप्पा गाठत, विदर्भात पार्किन्सनच्या आजारासाठी पहिली डीप ब्रेन स्टिम्युलेशन (डीबीएस) शस्त्रक्रिया वोक्हार्ट हॉस्पिटलमध्ये यशस्वीपणे करण्यात आली. या ऐतिहासिक कामगिरीमुळे विदर्भ भारतात अत्याधुनिक वैद्यकीय उपचारांचे केंद्र म्हणून नावलौकिक मिळवत आहे.
वोक्हार्ट हॉस्पिटलच्या डॉक्टरांच्या तज्ञ टीमने ही शस्त्रक्रिया यशस्वीपणे पार पडली. या टीमचे नेतृत्व प्रसिद्ध न्युरोसर्जन प्रा. डॉ. मनीष बल्दिया यांनी केले. त्यांनी पार्किन्सन आजाराशी लढा देत असलेल्या रुग्णांसाठी नवीन आशेचा किरण दाखवला आहे. डीप ब्रेन स्टिम्युलेशन (डीबीएस) ही एक क्रांतिकारक शस्त्रक्रिया असून, ती मेंदूमध्ये विशिष्ट भागांवर विद्युत प्रवाह पाठवणारे उपकरण प्रत्यारोपित करून रुग्णांच्या कापऱ्या हातांचे कंप, स्नायूंची कडकपणा आणि बॅडीकिनेशिया यासारख्या हालचालीशी संबंधित लक्षणांवर नियंत्रण ठेवते.
प्रेस मिटिंग दरम्यान, डॉ. मनीष बल्दिया, प्रमुख न्यूरोसर्जन यांनी शस्त्रक्रियेबद्दल सविस्तर माहिती दिलीः “डीप ब्रेन स्टिम्युलेशनने जागतिक स्तरावर पार्किन्सन रोगाच्या उपचार पद्धतींमध्ये मोठा बदल घडवून आणला आहे. ही एक कमी आक्रमक शस्त्रक्रिया आहे जी औषधांना प्रभावीपणे प्रतिसाद देत नसलेल्या रुग्णांच्या जीवनमानात लक्षणीय सुधारणा करते. ही शस्त्रक्रिया सुरक्षित असून ती रुग्णाला जागे ठेवून केली जाते, ज्यामुळे रुग्ण स्वतःच त्याच्या लक्षणांमध्ये सुधारणा झाल्याचे सांगतो. या शस्त्रक्रियेसाठी पुनर्वसन कालावधी नाही आणि ही शस्त्रक्रिया 80 वर्षांपर्यंत सुरक्षितपणे करता येते. डॉ. बलदिया यांनी सांगितले की, जितक्या लवकर ही शस्त्रक्रिया केली जाईल तितके चांगले आणि दीर्घकालीन परिणाम मिळतील, ज्यामुळे औषधांचा वापर पूर्णपणे थांबवता येईल. डीबीएसचा उपयोग डिस्टोनिया, राइटरचा कॅम्प, एपिलेप्सी, हंटिंग्टन कोरिया, एससीए-12, व्यसन, नैराश्य आणि ओसीडीसारख्या अनेक इतर आजारांसाठी देखील करता येतो.”
52 वर्षांचे रुग्ण श्री. शिंदे गेल्या दहा वर्षांपासून प्रगत टप्प्यातील पार्किन्सन रोगाचा त्रास सहन करत होते. शस्त्रक्रियेपूर्वी ते दररोज 10 डोपामाइनच्या गोळ्या घेत होते, परंतु शस्त्रक्रियेनंतर केवळ दोन आठवड्‌यांत औषधांची गरज 2 गोळ्यांपर्यंत कमी झाली. त्यांच्या जीवनमानात आणि मनःस्थितीत लक्षणीय सुधारणा दिसून आली, ज्यामुळे त्यांची हालचाल आणि लक्षणे सुधारली.
श्री. रवी, सेंटर हेड, वोक्हार्ट हॉस्पिटल नागपूर यांनी सांगितलेः “विदर्भात डीप ब्रेन स्टिम्युलेशन (DBS) उपलब्ध झाल्यामुळे रुग्णांना उपचारासाठी मोठ्या शहरामध्ये प्रवास करण्याची गरज नाही, ज्यामुळे वेळ आणि खर्चाची बचत होते. या प्रगत उपचारांसह विदर्भात एक नवा अध्याय सुरू करताना आम्हाला अभिमान वाटतो.”
न्यूरोमॉड्‌युलेशन तंत्रज्ञानामुळे आता तीव्र पाठदुखी, पेरिफेरल न्यूरोपॅथीचा त्रास, मूत्राशयाचे नियंत्रण गमावलेले रुग्ण, व्हेंटिलेटरवर अवलंबून असलेल्या आणि कोमामधील रुग्णांसाठीही कायमस्वरूपी उपाय उपलब्ध होणार आहेत. विदर्भातील या शस्त्रक्रियेचे यश हे विविध आजारांवर स्थानिक पातळीवर अत्याधुनिक उपचार उपलब्ध करून देण्याची आमची बांधिलकी अधोरेखित करते ज्यासाठी यापूवीं कोणतेही उपाय उपलब्ध नव्हते.”
या कार्यक्रमात अत्याधुनिक तंत्रज्ञान आणि क्लिनिकल तज्ञ यांच्यातील सहकार्याचा उल्लेख करण्यात आला. या शस्त्रक्रियेच्या यशामुळे विदर्भातील न्यूरोकेअरमध्ये आणखी प्रगती होईल आणि या क्षेत्रातील विशेष सुविधांच्या विकासाला प्रोत्साहन मिळेल अशी अपेक्षा आहे.
ही ऐतिहासिक शस्त्रक्रिया वोक्हार्ट हॉस्पिटलच्या प्रगत आरोग्यसेवेतील अग्रणी म्हणून पुनरुच्चार करते आणि मध्य भारतातील रुग्णांच्या आयुष्याचा दर्जा सुधारण्यासाठी त्यांची वचनबद्धता सिद्ध करते.